سبب: امسال از سوی مقام معظم رهبری به عنوان سال «اقتصاد و فرهنگ با عزم ملی و مدیریت جهادی» نامگذاری شده است. در این میان اما سهم حوزه فرهنگ در قوه مقننه کشور به ۵ طرح خلاصه میشود که در این گزارش به هر یک از طرحها و مواد آن میپردازیم.
آموزش همگانی قرآن کریم در خانه
یکی از این طرحها «طرح آموزش همگانی قرآن کریم در خانه» است. این طرح در تاریخ ۲۱/۲/۹۳ در صحن علنی اعلام وصول شد و فوریت آن به تصویب نرسید. در مقدمه توجیهی این طرح آمده است که: توسعه فرهنگ قرآنی و طرح آموزشی مفاهیم قرآن از آرزوهای بزرگ جامعه اسلامی است. معمار کبیر انقلاب فرمودهاند: «باید قرآن را بخوانیم، بفهمیم و به آن عمل کنیم» تحقق این هدف متعالی از یک طرف مستلزم پیشبینی راههای سهل و آسان در دستیابی به فراگیری گسترده قرآن در خانوادهها است و از طرف دیگر موکول به تأمین منابع مالی مورد نیاز برای اجرایی کردن آن.
در ادامه مقدمه توجیهی آمده است اجرای طرح آموزش همگانی قرآن کریم در خانه که شامل سی جز قرآن کریم است از طریق خانوادههای مسلمان میسر است که میتوانند در این طرح کل قرآن را به همراه کلیه اعضای خانواده در منزل مورد یادگیری قرار دهند. در این مقدمه توجیهی همچنین آمده است که مطالعات این طرح پس از ارائه به سازمان دارالقرآن کریم وابسته به سازمان تبلیغات اسلامی مورد تأیید قرار گرفته است.
طرح فوقالذکر به امضای ۴۱ نفر از نمایندگان رسیده است و کمیسیون اصلی طرح کمیسیون فرهنگی بوده و کمیسیونهای آموزش، تحقیقات و فناوری و برنامه و بودجه و محاسبات دو کمیسیون فرعی طرح هستند. طرح مذکور دارای یک ماده واحده و ۴ تبصره است ماده واحده طرح میگوید: به دولت اجازه داده شود مبلغ دو هزار میلیارد ریال در اختیار سازمان دارالقرآن کریم قرار دهد تا بر اساس آییننامهای که به پیشنهاد هیئتامنای سازمان مذکور تهیه میشود و به تصویب وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی میرسد، صرف حمایت و توسعه آموزش قرآن کریم در سراسر کشور کند.
البته در گزارش مرکز پژوهشهای مجلس تصویب این طرح رد شده و عنوان شده است که طرح با اسناد بالادستی انطباق ندارد، بار مالی دارد و مغایر با اصول ۷۵ و ۵۲ قانون اساسی است و همچنین ابهاماتی در طرح موجود است. این طرح در کمیسیونهای ارجاعی نیز رد شده است.
حمایت از آمران به معروف و ناهیان از منکر
دیگر طرحی که در حوزه فرهنگ در مجلس مطرح شده است طرح «حمایت از آمران به معروف و ناهیان از منکر» است. این طرح در تاریخ ۱/۴/۹۳ اعلام وصول شده است و تعداد ۱۹ نفر از نمایندگان آن را امضا کردهاند. این طرح دو فوریت داشته است که در جلسه ۳/۴/۹۳ یک فوریت آن سلب شد. کمیسیون اصلی طرح، حقوقی و قضایی بوده و طرح کمیسیون فرعی ندارد. در مقدمه توجیهی طرح آمده است که: اصل هشتم قانون اساسی امر به معروف و نهی از منکر را به عنوان یک تکلیف همگانی مقرر کرده است و شهروندان را در مقابل رفتار یکدیگر مسئول و ناظر قرار داده است. بدون شک این تکلیف مستلزم پیشبینی حمایتهای قانونی لازم از افرادی است که مبادرت به انجام این وظیفه قانونی و شرعی میکنند. در ادامه دلایل توجیهی با اشاره به نامگذاری سال توسط مقام معظم رهبری و اهتمام ایشان به مقوله فرهنگ به ضرورت حمایت قانونی از آمران به معروف و ناهیان از منکر و مقابله با افرادی که ضربوجرح این اشخاص به اصل هشتم تعرض کردهاند میپردازد. طرح بهصورت ماده واحده است و ۴ تبصره دارد. ماده واحده طرح میگوید: هرگاه فردی در مقام دفاع از یکی از شعائر اسلامی به شرط عدم استفاده از الفاظ رکیک اقدام امر به معروف و نهی از منکر نماید و به جهت به او صدمه جسمی و جانی وارد آید، حسب مورد مشمول قوانین و مقررات مربوط به جانبازان و شهدا میشود. این طرح در ادامه به کمیسیون قضایی ارجاع داده میشود و با اصلاحاتی در کمیسیون تصویب میشوند اصلاحات مذکور بر این اساس است که طرح از ماده واحده به ۱۸ ماده تغییر میکند. مفاد ماده واحده اولیه در ماده ۱۸ لحاظ میشود. روی این طرح پیشنهاداتی داده شده است که در نهایت طرح به ۲۷ ماده تغییر پیدا کرده است و متن آن نیز تغییراتی داشته است.
در گزارش مرکز پژوهشها تصویب طرح مذکور با درج پارهای از اصلاحات توصیه میشود و در کمسیون مشترک طرح مذکور به تصویب میرسد در اصلاحات کمیسیون مشترک طرح مذکور دارای ۲۴ ماده میشود. این طرح دوباره در مجلس با اصلاحاتی مواجه میشود و در نهایت به تصویب مجلس میرسد.
منع تبلیغات و معرفی محصولات و خدمات غیرمجاز و آسیبرسان به سلامت در فضاهای مجازی و شبکههای ماهوارهای
طرح دیگری که از سوی مجلس در حوزه فرهنگ ارائه میشود طرح «منع تبلیغات و معرفی محصولات و خدمات غیرمجاز و آسیبرسان به سلامت در فضاهای مجازی و شبکههای ماهوارهای» است این طرح در تاریخ ۲۵/۵/۹۳ اعلام وصول میشود. کمیسیون اصلی طرح بهداشت و درمان و کمیسیونهای فرهنگی و قضایی و حقوقی کمیسیونهای فرعی طرح هستند. این طرح که به امضای ۲۵ نفر از نمایندگان رسیده است در یک ماده واحده ۷ بند و یک تبصره است. در مقدمه توجیهی این طرح آمده است که حفظ و صیانت از سلامت مصرفکنندگان مواد و فراوردههای دارویی، غذایی، بهداشتی، آشامیدنی، مکملها، تجهیزات پزشکی و خدمات مرتبط با این اقلام و ... نیازمند نظارت دقیق بر آنها به ویژه در بعد معرفی و تبلیغات است.
مقدمه توجیهی طرح ادامه میدهد که از آنجا که عموم مردم با خواص و ویژگیهای مواد و فراوردههای فوقالذکر آشنا نیستند نحوه ارائه تبلیغ و معرفی آنها نقش بسزایی در ذهن مصرفکننده دارد. این مقدمه بر این اساس طرح مذکور را برای حفظ صیانت از سلامت مصرفکننده به مجلس ارائه میکند. درباره این طرح هنوز تصمیمی در مجلس گرفته نشده است و گزارشی نیز از سوی مرکز پژوهشها برای طرح ارائه نشده است.
صیانت از حریم عفاف و حجاب
دیگر طرح ارائهشده در مجلس در حوزه فرهنگ که مستقیماً به فرهنگ ارتباط دارد طرح «صیانت از حریم عفاف و حجاب» است این طرح در تاریخ ۱۶/۷/۹۳ در مجلس اعلام وصول شده است. طرح مذکور به امضای ۳۶ نفر از نمایندگان رسیده است و در مقدمه توجیهی آن آمده است که مطابق بند اول اصل سوم قانون اساسی، دولت موظف است جهت نیل به اهداف قانون اساسی همه امکانات خود را برای ایجاد محیط مساعد برای رشد فضائل اخلاقی بر اساس ایمان و تقوی به کار گیرد.
این مقدمه ادامه میدهد که بدون شک حفظ صیانت از حریم عفاف و حجاب یکی از وظایف مهم حاکمیت به شمار میرود. در این مقدمه توجیهی به دلیل ضعف ضمانت اجرایی قوانین قبلی طرح مذکور ارائه میشود. طرح مذکور در ۹ ماده به مجلس ارائه شده است و کمیسیون حقوقی و قضایی کمیسیون اصلی طرح و کمیسیونهای اجتماعی، امنیت ملی و سیاست خارجی، فرهنگی و برنامه و بودجه و محاسبات کمیسیونهای فرعی طرح هستند.
پیوست فرهنگی طرحهای مهم
دولت موظف است در سال اول اجرای طرح الحاق موادی به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت، پیوست فرهنگی ۱۰ طرح مهم و در یک برنامه زمانبندی پیوست فرهنگی تمام طرحهای مهم را با هماهنگی نهاد ذیربط اجرا نماید
در حوزه فرهنگ روز یکشنبه ۹/۹/۹۳ نمایندگان مواد الحاقی ۲ و ۳ طرح الحاق موادی به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت را تصویب کردند. نمایندگان در ماده الحاقی ۲ این طرح، دولت را مکلف کردند نسبت به اجرای سند مهندسی فرهنگی، پیوست فرهنگی طرحهای مهم و سند جمعیت و تعالی خانواده اقدام کند و گزارش ششماهه آن را به مجلس شورای اسلامی ارائه دهد. بر اساس تبصره این ماده الحاقی، دولت موظف است در سال اول اجرای این قانون پیوست فرهنگی ۱۰ طرح مهم و در یک برنامه زمانبندی پیوست فرهنگی تمام طرحهای مهم را با هماهنگی نهاد ذیربط اجرا نماید. نمایندگان همچنین در ماده الحاقی ۳ این طرح مصوب کردند که به منظور تحقق شاخص عدالت در سلامت و کاهش سهم هزینههای مستقیم مردم و حداکثر معادل سی درصد (۳۰%) هزینههای سلامت، ایجاد دسترسی عادلانه مردم به خدمات بهداشتی و درمانی، کمک به تأمین هزینههای تحملناپذیر درمان، پوشش دارو، درمان بیماران خاص و صعبالعلاج، تقلیل وابستگی گردش امور واحدهای بهداشتی و درمانی به درآمد اختصاصی و کمک به تربیت، تأمین و پایداری نیروی انسانی متخصص مورد نیاز، ده درصد (۱۰%) خالص کل وجوه حاصل از اجرای قانون هدفمند کردن یارانهها علاوه بر اعتبارات بخش سلامت افزوده و به حساب درآمد اختصاصی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی واریز میشود.