مدیریت جهادی با استفاده از توانمندی مردم محقق می‌شود

سبب:‌ شرایط اقتصادی امروز کشور، بیش از هر زمانی نگاه‌های جهادی و مقاومتی را برای برخورد با سیاست‌های ظالمانه دنیای غرب علیه ایران می‌طلبد. تجربه مدیریتی سال‌های دفاع مقدس،‌ با وجود تحریم‌های گسترده دنیا،‌ می‌تواند راهگشا و الگوی مدیران امروز باشد تا در تنظیم سند راه توسعه و پیشرفت کشور، با اتکا به نیروها و توانمندی‌های داخلی ثابت‌قدم بمانیم. در حال حاضر مجلس شورای اسلامی لایحه بودجه سال ۱۳۹۴ کل کشور را بررسی می‌کند تا پس از تصویب به عنوان سند کلان مالی یک سال کشور، به سازمان‌ها و نهادها ابلاغ شود. از این جهت رعایت شرایط خاص اقتصادی امروز کشور و نگاه جهادی در تدوین بودجه می‌تواند امنیت اقتصادی و توسعه ایران را تضمین کند.

غلامرضا اسدالهی، عضو هیئت‌رئیسه کمیسیون برنامه‌وبودجه و نماینده تربت‌جام، تایباد و باخرز در مجلس شورای اسلامی است که با تأکید بر اینکه راه برون‌رفت از بن‌بست اقتصادی فعلی همان راهی است که در ۸ سال دفاع مقدس و شرایط بحران و جنگ رفتیم، معتقد است که باید در برخی موارد به دولت مجوز لازم داده شود تا توانمندی مردم را در اجرای پروژه‌های نیمه‌کاره به کار گیرد و مدیریت جهادی با استفاده از توانمندی مردم محقق شود. آنچه در زیر می‌خوانید حاصل این گفت‌وگو است.

* با توجه به اینکه امسال به نام «اقتصاد و فرهنگ با عزم ملی و مدیریت جهادی» نام‌گذاری شده است، فکر می‌کنید با توجه به شرایط کشور در حوزه اقتصادی، چگونه می‌توان نگاه جهادی را حاکم کرد؟

راه برون‌رفت از بن‌بست فعلی، همان راهی است که در دوره دفاع مقدس تجربه کرده‌ایم و آن هم چیزی جز مدیریت جهادی نیست. ما در آن مقطع با کمبود امکانات و عدم تخصص لازم و نیز با نبود پیشرفت‌های تکنولوژیک در مقایسه با امروز، روبرو بودیم. ما باید بتوانیم از توان مردم استفاده کنیم و پیروز این میدان باشیم. امروز نسبت به دورهٔ دفاع مقدس، پیشرفت‌های زیادی هم از لحاظ امکاناتی و هم از لحاظ تخصصی داشته‌ایم. ما می‌توانیم تجارت دورهٔ جنگ را الگو قرار دهیم تا بتوانیم از این پیچ تاریخی، بنا به تعبیر مقام معظم رهبری عبور کنیم.

* شما از توان مردم صحبت کردید، چقدر می‌توان در مدیریت جهادی به توانایی‌های مردم،‌ اتکا کرد؟

توان مردم توان بالایی است. امام راحل در دههٔ شصت فرمودند: «آنچه که مردم می‌توانند انجام دهند، دولت انجام ندهد و آنچه که مایل نیستند و یا قادر به انجامش نیستند، دولت انجام دهد.» امروز نیز باید توان مردم را به صحنه بیاوریم. همان توانی که جنگ را در آن مقطع اداره کرد.

* خب احتمالاً عده‌ای شاید بگویند در آن مقطع جنگ بود و حضور مردم می‌توانست به شکل محسوسی کارساز باشد، اما حالا چندان نیازی به حضور مردم نباشد، در حال حاضر چگونه می‌توان مردم را در مسیر کمک به کشور همراه کرد؟

داشته‌های مردم زیاد است، چیزی حدود شش‌صد هزار میلیارد تومان نقدینگی در دست مردم است. اگر بتوانیم این رقم را به اقتصادمان تزریق کنیم، بسیاری از مشکلاتمان در حوزه‌های مختلف اقتصادی حل می‌شود. متأسفانه چیزی که امروز وجود دارد، اصرار بر این موضوع است که همه چیز را دولت اداره کند و به توانایی مردمی اعتماد نمی‌کنیم. اگر ما بتوانیم توان و قدرتی را که مردم دارند به صحنه بیاوریم، می‌توانیم از این امتحان نیز به سلامت عبور کنیم. شاید اصلاً نیازی به وجود نیاید که بودجهٔ خود را بودجه‌ای نفتی ببندیم.

 * به نکته خوبی اشاره کردید، در روزهای اخیر شاهد سقوط شدید بهای نفت بودیم، با توجه به کاهش قیمت نفت، امروزه کشور به چگونه بودجه‌ای نیازمند است؟

در بودجهٔ ۹۴ اتکای ما به نفت ۳۴ درصد است. ما نمایندگان مجلس می‌توانیم بسیاری از مجوزها را در اختیار دولت قرار دهیم تا آن‌ها بتوانند تعداد زیادی از پروژه‌ها را در اختیار مردم قرار دهند. بسیاری از پروژه‌ها انتفاعی هستند و قابلیت واگذاری به مردم را دارند. این همان مواردی است که توان مردم می‌تواند آن‌ها را حل کند. اکنون اگر بتوانیم مردم را وارد میدان رقابت کنیم موفق می‌شویم آن را جایگزین نفت کنیم. بسیاری از پروژه‌های عمرانی انتفاعی هستند و مردم می‌توانند آن‌ها را به انجام برسانند و بهرهٔ خود را نیز ببرند؛ بنابراین با راه‌اندازی چنین پروژه‌هایی می‌توانیم یک زایش را در حوزهٔ اقتصاد ایجاد کنیم و خدماتی را به چرخهٔ خدمات کشور اضافه کنیم. اگر بخواهیم با بودجه‌های دولتی پروژه‌ها را راه‌اندازی کنیم، در صورتی که در بودجه کسری‌ای نداشته باشیم، ۲۰ سال طول می‌کشد تا این پروژه‌ها به پایان برسند. سال گذشته مجوزی را برای آموزش‌وپرورش صادر کردیم که از بخش خصوصی و مدارس غیرانتفاعی خرید خدمات داشته باشند. این یک تجربه موفق بود که در حوزه‌های دیگر مثل بهداشت و درمان نیز می‌تواند کارآمد باشد. پروژه‌هایی هستند که ۳۰ تا ۴۰ درصد آن‌ها انجام شده و دولت می‌تواند ساخت و بهره‌برداری آن‌ها را به مردم محول کند. در سال‌های گذشته چون پایهٔ اقتصاد ما دولتی بوده است، در این حوزه موفق نبوده‌ایم؛ مقام معظم رهبری نیز بر سیاست‌های اصل ۴۴ تأکید کرده است. پس باید به دولت مجوزهای لازم را بدهیم و به توانمندی مردم اعتماد کنیم.

راه برون‌رفت از بن‌بست فعلی، همان راهی است که در دوره دفاع مقدس تجربه کرده‌ایم و آن هم چیزی جز مدیریت جهادی نیست

* اما فارغ از اینکه بخشی از پروژه‌ها باید به مردم سپرده شود، بسیاری از بخش‌ها و حوزه‌ها همچنان نیازمند تخصیص بودجه از سوی دولت است، با توجه به کاهش درآمدهای نفتی و مشکلات اقتصادی نگاه مدیریت جهادی، ایجاب می‌کند که در تخصیص اعتبارات اولویت‌بندی‌هایی وجود داشته باشد، به نظر شما در تخصیص منابع در بودجه ۹۴، کدام حوزه‌ها باید در اولویت قرار بگیرند؟

به نظر من بودجه را باید به سمت پروژه‌هایی برد که بالای ۸۰ درصد نهایی شده‌اند؛ زیرا اگر این پروژه‌ها به انجام برسند، خود این پروژه‌ها درآمدزا خواهند بود و اگر خدماتی باشند، خدماتی را به کشور اضافه می‌کنند؛ اما اگر بودجه را به مساوات میان همهٔ پروژه‌ها تقسیم کنیم، پروژه‌ها ۴۰ تا ۴۵ درصد پیش خواهد رفت و این‌ها هیچ زایشی در اقتصاد نخواهند داشت. صرف‌نظر از اینکه پروژه در کدام منطقه است، باید پروژه‌هایی را که نزدیک به پایان‌اند هرچه سریع‌تر به بهره‌برداری برسانیم.

* در همین زمینه، نکته دیگری هم مطرح می‌شود، اینکه هزینه‌های اتمام پروژه‌ها چقدر برآورد شود، شما خودتان در ابتدای این گفت‌وگو با مدل دوران دفاع مقدس اشاره کردید که نگاه جهادی در آن مقطع سعی بر آن داشت با کمترین هزینه بیشترین کارها را به انجام برساند، آیا می‌توان امروز هم‌، چنین رویکردی را اتخاذ کرد؟

 نظام ما یک نظام اعتقادی است، در قرآن آمده است که اسراف نکنید. پس ما باید پروژه‌ها را به نحوی به انجام رسانیم که کمتر در آن‌ها اسراف مشاهده شود. ما باید از منابع استفادهٔ بهینه کنیم و باید اولویت‌بندی داشته باشیم تا این تفکر دینی را بتوانیم پیاده کنیم. ما باید فرهنگ استفادهٔ درست از منابع دولتی و استفادهٔ بهینه را نهادینه کنیم. متأسفانه برخی مواقع به لحاظ نداشتن دقت، منابع هدر می‌روند. گاهی نیز منابع با اولویت تخصیص داده نمی‌شود و هم اینکه پروژه‌ها بر مبنای نیازهای کشور نیستند، بلکه بیشتر به خاطر مطابقت منطقه‌ای است یا بحث‌های سیاسی و غیره. به هر حال منابع محدود است و نیازها بیشتر از منابع هستند و وظیفهٔ بودجه بالانس میان این امور است. بودجهٔ ما باید یک بودجهٔ هدف‌دار و جهت‌دار باشد، نه اینکه تنها توزیع پول و ثروت تلقی شود.

* در حال حاضر فکر می‌کنید در کدام بخش‌ها می‌توانیم با وجود کمبود اعتبارات، به شیوه‌ای جهادی عمل کنیم تا خلأ اعتبارات کمتر حس شود و از سوی دیگر برنامه‌های کشور زمین نماند؟

ما در همهٔ حوزه‌ها باید مدیریت جهادی و مدیریتی که برگرفته از تفکرات دینی ماست پیاده کنیم. در حوزهٔ هزینه‌های جاری باید این اتفاق بیفتد، یعنی از منابعی که داریم، باید استفادهٔ بهینه ببریم و بتوانیم از کمترین منابع، بالاترین بازدهی و عملکرد را داشته باشیم. در حوزهٔ عمرانی نیز این اتفاق باید رخ دهد، یعنی باید اسراف را در این حوزه نیز حذف کنیم و هزینه‌ها، هزینه‌هایی لازم و ضروری باشد. این مسائل باید در توزیع بودجه، تنظیم بودجه و تخصیص منابع لحاظ شود.

* برای اینکه این مسائل در تنظیم بودجه لحاظ شود، چگونه باید به منابع و هزینه‌های نگاه کرد که بودجه به صورت واقعی تصویب شود، در واقع پیامدهای محقق نشدن اعتبارات بودجه کشور چه خواهد بود؟

محقق نشدن بودجه، عدم تحقق برنامه را نیز به همراه خواهد داشت. محقق نشدن برنامه، عدم تحقق برنامهٔ بلندمدت و عدم تحقق چشم‌انداز ۱۴۰۴ را به دنبال دارد و برنامه‌ریزی کشور را با مشکل روبرو می‌کند. بودجه اگر واقعی نباشد، به دنبال آن استقراض و تورم و چیزهایی از این دست به بار می‌آید؛ یعنی همان مواردی که کشور اکنون از وجود آن‌ها رنج می‌برد. ولی اگر بودجه، بودجه‌ای واقعی و قابل تحقق باشد و منابع بهینه داشته باشد، بسیاری از مشکلات را نداریم؛ بنابراین تزریق نقدینگی یا پول پر قدرت، این پیامدها و آثار سوء را به همراه دارد که کم‌وبیش این روزها با آن مواجهیم.

ما در همهٔ حوزه‌ها باید مدیریت جهادی و مدیریتی که برگرفته از تفکرات دینی ماست پیاده کنیم. در حوزهٔ هزینه‌های جاری باید این اتفاق بیفتد، یعنی از منابعی که داریم، باید استفادهٔ بهینه ببریم و بتوانیم از کمترین منابع، بالاترین بازدهی و عملکرد را داشته باشیم

* در حال حاضر مجلس در حال بررسی لایحه بودجه سال ۹۴ است، آیا این مسئله در لایحه دولت، دیده شده است؟

بودجهٔ این یکی و دو سال اخیر بودجه‌ای کارشناسی‌شده است و تعامل دولت و مجلس بیشتر بوده و نسبت به گذشته شرایط خیلی بهتر شده است.

* پیشنهادتان برای بودجه سال ۹۴ در زمینه تحقق رویکرد جهادی در حوزه اقتصاد چیست؟

بزرگ‌ترین رویکرد در این مقطع این خواهد بود که مجوز لازم را به دولت بدهند تا اینکه دولت بتواند از توان اقتصادی مردم استفاده کند. همان توانی که جنگ را اداره کرد، امروز می‌تواند اقتصاد ما را نیز زنده کند.